Fertilizer Price Increase: शेती हा आपल्या देशाचा कणा आहे. शेतकरी आपल्या श्रमातून अन्नधान्य पिकवतो, परंतु स्वतःच्या घरात सुखाचे चार घास खाण्यासाठी मात्र त्याला नेहमी संघर्ष करावा लागतो. नवीन वर्ष सुरू होण्याआधीच शेतकऱ्यांना एक मोठा आर्थिक फटका बसणार असल्याचे संकेत मिळत आहेत. कारण, रासायनिक खत उत्पादक कंपन्यांनी 1 जानेवारी 2025 पासून खतांच्या किमती वाढवण्याचा निर्णय घेतला आहे.
शेतकरी आधीच शेतीमालाला मिळणाऱ्या बाजारभावामुळे आर्थिक संकटात सापडला आहे. त्यात आता खतांच्या दरवाढीमुळे त्यांच्या खिशावर अजून मोठा भार पडणार आहे.
खतांच्या दरवाढीमुळे शेतकऱ्यांना होणारे परिणाम
1. आर्थिक ओझं वाढणार
शेतकरी आधीच वाढलेल्या इंधन दर, कीटकनाशकं आणि बी-बियाण्यांच्या किमतींमुळे काठावर उभा आहे. अशातच खतांच्या किमतीत झालेली ही वाढ म्हणजे त्यांच्या आर्थिक संकटाला आणखी एक फटका आहे.
2. शेती उत्पादनावर परिणाम
खतांचे वाढलेले दर पाहता, शेतकऱ्यांना पूर्वीपेक्षा कमी प्रमाणात खत खरेदी करावी लागेल. परिणामी, उत्पादनाची गुणवत्ता आणि प्रमाणावर नकारात्मक परिणाम होण्याची शक्यता आहे.
3. सेंद्रिय खतांकडे वळण्याचा विचार
रासायनिक खतांच्या किमती वाढल्याने शेतकरी सेंद्रिय खतांकडे वळण्याचा विचार करत आहेत. सेंद्रिय खतांमुळे खर्च थोडा कमी होतो, परंतु यासाठी शेतकऱ्यांना अधिक मेहनत करावी लागते.
सोलार फवारणी पंपसाठी असा करा अर्ज.. महाडीबीटीवर मिळवा 50% ते 80% अनुदानाची संधी!
शेतकऱ्यांची परिस्थिती आधीच बिकट
आजही देशातील शेतकरी बाजारपेठेतील अस्थिरतेचा सामना करत आहेत.
सोयाबीनचे दर घसरले: शेतकऱ्यांनी सोयाबीनचे दर वाढतील या अपेक्षेने विक्री थांबवली होती. मात्र, अपेक्षेपेक्षा कमी दर मिळाल्याने त्यांना मोठा तोटा सहन करावा लागला.
उसतोडीला विलंब: निवडणुकीच्या कारणास्तव ऊस कारखाने उशिरा सुरू झाल्याने उस तोडून देण्यात उशीर झाला. परिणामी, उसाचं वजन कमी झालं आणि शेतकऱ्यांना आर्थिक नुकसान सहन करावं लागलं.
नवीन वर्षातील खतांचे नवे दर जाहीर
खत उत्पादक कंपन्यांनी जाहीर केलेल्या नवीन दरांनुसार, काही प्रमुख खतांच्या किमती या प्रकारे वाढवल्या आहेत:
DAP (डाय अमोनियम फॉस्फेट): ₹1590 प्रति बॅग
TSP (ट्रिपल सुपर फॉस्फेट): ₹1350 प्रति बॅग
10-26-26: ₹1725 प्रति बॅग
12-32-16: ₹1725 प्रति बॅग
ही दरवाढ शेतकऱ्यांसाठी मोठं आर्थिक ओझं ठरणार आहे. शेतकऱ्यांना आधीच कमी बाजारभावाचा सामना करावा लागत असताना, खतांच्या किमतीत वाढ झाल्यामुळे त्यांची शेती अधिक खर्चीक होणार आहे.
पंजाबराव डख यांचा नवा हवामान अंदाज.. अवकाळी पाऊस शेतकऱ्यांसाठी आव्हान की संधी?
तज्ञांचं मत: उपाय आणि पर्याय
1. सेंद्रिय खतांचा वापर वाढवा
शिवराज मुदखेडे (शेतीनिष्ठ पुरस्कारप्राप्त शेतकरी) यांचं मत आहे की शेतकऱ्यांनी रासायनिक खतांना पर्याय म्हणून सेंद्रिय खतं आणि बायो खतं यांचा वापर अधिक प्रमाणात करावा. यामुळे खर्च काही प्रमाणात कमी होऊ शकतो.
2. रासायनिक खतांवर लिंकिंग थांबवा
सदाशिव पुंड (कृषी साहित्य विक्रेता असोसिएशनचे अध्यक्ष) यांच्या मते, रासायनिक खतांच्या लिंकिंगमुळे शेतकऱ्यांना अधिक खर्च करावा लागतो. डीएपी आणि 10:26:26 यांसारख्या खतांची उपलब्धताही कमी असल्याने शेतकऱ्यांना मोठा त्रास सहन करावा लागतो.
3. सेंद्रिय शेतीकडे वळा
सेंद्रिय शेतीमध्ये जमीन सुपीक राहते, उत्पादनाचा दर्जा चांगला राहतो, आणि त्याचसोबत रासायनिक खते खरेदी करण्यासाठी लागणाऱ्या खर्चातही बचत होते.
सरकारकडून अपेक्षा
खतांच्या किमती वाढत असताना सरकारने शेतकऱ्यांना संरक्षण देण्यासाठी काही उपाययोजना करणे आवश्यक आहे.
अनुदान वाढवावं: खतांवर मिळणारं अनुदान वाढवलं तर शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा मिळू शकतो.
सेंद्रिय शेतीला प्रोत्साहन द्यावं: शेतकऱ्यांना सेंद्रिय शेतीसाठी आर्थिक आणि तांत्रिक मदत दिल्यास त्यांना रासायनिक खतांवरील अवलंबित्व कमी करता येईल.
शेतीमालाला हमीभाव द्यावा: शेतकऱ्यांच्या उत्पादनाला योग्य हमीभाव दिल्यास त्यांच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा होईल.
शेतकरी हा देशाचा कणा आहे. शेती हा व्यवसाय कधीच फक्त नफा कमावण्यासाठी नसतो, तर तो अन्नसुरक्षेसाठी महत्त्वाचा आधारस्तंभ असतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांच्या अडचणींना गांभीर्याने घेणं ही समाज आणि सरकारची जबाबदारी आहे.
रासायनिक खतांच्या किमती वाढल्याने होणाऱ्या अडचणींवर मात करण्यासाठी सेंद्रिय शेती आणि पर्यायी उपायांचा अवलंब करणं हा काळाची गरज आहे. परंतु, सरकारनेही याबाबत योग्य पावलं उचलून शेतकऱ्यांना आधार द्यायला हवा.
Web Title – शेतकऱ्यांवर नवीन वर्षात आर्थिक संकट, खतांच्या किमतीत वाढ… जाणून घ्या नवे दर!
